İçindekiler
Evlilik birliği, taraflar için bir "hayat ortaklığı" olsa da, bazen yolların ayrılması kaçınılmaz hale gelir. Bursa gibi metropollerde artan hayat stresi ve ekonomik koşullar, boşanma oranlarını her geçen gün artırmaktadır. Süreç genellikle tarafların "anlaşamama" iradesi üzerine kurulduğu için davalar "Çekişmeli Boşanma" olarak ilerlemektedir.
Çekişmeli boşanma; sadece eşlerin ayrılması değil, bir ailenin maddi ve manevi olarak yeniden yapılandırılması sürecidir. Kimin "daha kusurlu" olduğu, çocuğun velayetinin kime verileceği, düğün takılarının (ziynet) akıbeti ve evlilik içinde alınan malların nasıl paylaşılacağı; mahkemeye sunulan dilekçeler ve delillerle belirlenir.
Bursa boşanma avukatı arayışında olan eşler için; sürecin tüm detaylarını, Türk Medeni Kanunu (TMK), 6284 Sayılı Kanun ve Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin güncel içtihatları ışığında, Avukat Ersin Doğan olarak A’dan Z’ye bu rehberde derledim.
1. Çekişmeli Boşanma Nedir? Hangi Sebeplerle Açılır? (TMK 161-166)
Eşler; boşanmanın hukuki sonuçları olan Velayet, Nafaka, Tazminat ve Mal Paylaşımı konularının tamamında uzlaşamıyorsa, dava "Çekişmeli" olarak görülür. Bursa boşanma avukatı olarak en sık karşılaştığımız dava türü budur.
Türk Medeni Kanunu boşanma sebeplerini iki ana başlıkta toplar:
A. Özel Boşanma Sebepleri (İspatı Zor, Sonucu Kesin)
Bu sebepler varsa ve ispatlanırsa, hakim "evlilik birliği sarsıldı mı?" diye araştırmaz, direkt boşanmaya karar verir. Ayrıca kusurlu eşin mal paylaşımındaki payı azaltılabilir veya tamamen kaldırılabilir (TMK 236/2).
- Zina (TMK Madde 161): Eşin cinsel sadakatsizliğidir.
- Hayata Kast, Pek Kötü Muamele (TMK Madde 162): Eşi öldürmeye teşebbüs, ağır darp, işkence.
- Terk (TMK Madde 164): Eşin haklı sebep olmaksızın evi terk etmesi ve en az 6 ay dönmemesi. (Usulüne uygun "Eve Dön" ihtarı şarttır).
- Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (TMK Madde 163).
B. Genel Boşanma Sebebi (TMK 166)
- Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması: Halk arasında "Şiddetli Geçimsizlik" olarak bilinir. Davaların %90'ı bu sebebe dayanır.
- Yargıtay Örnekleri: Eşine hakaret etmek, başkalarının yanında küçük düşürmek, cinsel ilişkiden kaçınmak, aşırı borçlanarak aileyi zora sokmak, sosyal medyada güven sarsıcı davranışlarda bulunmak, eşinin ailesini eve almamak.
2. Boşanmada "Kusur" Savaşı: Tazminatı Kim Öder? (TMK 174)
Çekişmeli boşanmanın en kritik noktası **"Kusur Tespiti"**dir. Hakim terazinin kefesine tarafların hatalarını koyar. Bir Bursa boşanma avukatı olarak bu aşamada en önemli görevimiz, müvekkilin "daha az kusurlu" veya "kusursuz" olduğunu ispatlamaktır.
- Maddi Tazminat: Boşanma yüzünden mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenen (Örn: Eşinin maddi desteğini kaybeden) daha az kusurlu veya kusursuz eş talep edebilir.
- Manevi Tazminat: Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan (Aldatılan, dövülen, hakarete uğrayan) eş talep edebilir.
- Kritik Kural (Tam/Eşit Kusur): Eğer davacı eş de en az davalı kadar kusurluysa (Örn: Biri aldatmış, diğeri dövmüşse), hakim boşanmaya karar verir ancak tazminat taleplerini reddeder. Tazminat almak için karşı taraftan "daha az kusurlu" olmanız şarttır.
3. Mal Paylaşımı: "Ev ve Araba Kimin Olacak?" (TMK 202-225)
Boşanma davasıyla birlikte veya dava bittikten sonra en büyük kavga "Mal Rejimi Tasfiyesi"nde çıkar.
- Yasal Rejim (Edinilmiş Mallara Katılma): 2002 yılından sonra evlenen çiftlerde kural şudur: Evlilik tarihi ile boşanma davası tarihi arasında alınan tüm mallar (Maaşla alınan ev, araba, birikmiş para) "Edinilmiş Mal" sayılır ve yarı yarıya (1/2) paylaşılır. Tapunun kimin üzerine olduğunun önemi yoktur.
- Kişisel Mallar Paylaşılmaz:
- Evlenmeden önce sahip olunan mallar.
- Evlilik sırasında gelen Miras.
- Manevi tazminat alacakları.
- Ziynet Eşyaları (Düğün Takıları): Yargıtay'ın yerleşik içtihadına göre; düğünde kime takılırsa takılsın (erkeğe takılanlar dahil), ziynet eşyaları kadının kişisel malı sayılır ve paylaşmaya dahil edilmez. Erkek bunları bozdurup harcadıysa, kadına aynen veya bedelen iade etmek zorundadır.
4. Velayet ve Nafaka: Çocuğun Üstün Yararı
Mahkeme, anne-babanın egosuna değil, çocuğun geleceğine bakar.
Velayet Kime Verilir?
- 0-3 Yaş ve Okul Öncesi: Yargıtay, çocuğun anne bakımına ve şefkatine muhtaç olduğu bu dönemde velayeti (annede ahlaki/akli bir sorun yoksa) %99 anneye verir.
- İdrak Çağı (8+ Yaş): Çocuğun fikri uzman pedagoglar tarafından sorulur.
- Kardeşlerin Durumu: Kardeşlerin birbirinden ayrılmaması temel prensiptir.
Nafaka Türleri (TMK 175 vd.)
- Tedbir Nafakası: Dava açılır açılmaz, hakimin ara kararıyla (kusur incelemesi yapmadan) ekonomik olarak zayıf olan eşe ve çocuklara bağladığı geçici nafakadır.
- İştirak Nafakası: Dava bittikten sonra, velayeti almayan tarafın çocuğun giderleri (eğitim, sağlık) için ödediği paradır.
- Yoksulluk Nafakası: Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan eşe bağlanır.
- Şart: Nafaka isteyen eşin, diğer eşten daha ağır kusurlu olmaması gerekir. (Zina yapan eş nafaka alamaz).
5. Şiddet Varsa: 6284 Sayılı Kanun ve Uzaklaştırma
Boşanma sürecinde fiziksel veya psikolojik şiddet varsa, dava dilekçesini beklemeden "Koruma Tedbiri" talep edilebilir. Bursa boşanma avukatı olarak şiddet vakalarında ilk işlemimiz genellikle bu kararı aldırmaktır.
- Uzaklaştırma Kararı: Şiddet uygulayan eşin; müşterek konuttan derhal uzaklaştırılmasına, eşine ve çocuklarına yaklaşmamasına, iletişim araçlarıyla rahatsız etmemesine karar verilir.
- Süre: Genellikle 1 aydan 6 aya kadar verilir. Karara uymayan eş hakkında "Zorlama Hapsi" (3 günden 10 güne kadar) uygulanır.
6. İspat ve Deliller: Neler Mahkemeye Sunulabilir?
Çekişmeli boşanma davası bir "delil savaşıdır". İddialarınızı ispatlayamazsanız davayı kaybedersiniz.
- Yasal Deliller: Tanık (Şahit) beyanları, otel kayıtları, banka dekontları, kredi kartı ekstreleri, pasaport giriş-çıkışları, darp raporları.
- Dijital Deliller:
- WhatsApp/SMS/E-posta: Ekran görüntüleri delil başlangıcıdır. Karşı taraf inkar ederse bilirkişi incelemesi gerekir.
- Sosyal Medya: Eşin "bekar gibi" paylaşımları, lüks harcamaları (gelir gizliyorsa) delildir.
- Ses ve Görüntü Kaydı (Yargıtay HGK Kararı):
Kural olarak izinsiz ses kaydı suçtur (TCK 132) ve delil olmaz. ANCAK; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, "Ani gelişen olaylarda (Örn: Hakaret veya şiddet anında), o anda polise ulaşma veya başka türlü ispat imkanı yoksa" alınan kayıtların boşanma davasında delil olabileceğine hükmetmiştir.
7. Süreç Nasıl İşler? Ne Kadar Sürer?
Müvekkillerimizin en çok sorduğu soru: "Ne zaman biter?"
- Dilekçeler Aşaması (3-4 Ay): Dava, Cevap, Cevaba Cevap, İkinci Cevap dilekçeleri.
- Ön İnceleme (1 Duruşma): Hakim uyuşmazlığı belirler, tarafları sulhe davet eder.
- Tahkikat (3-5 Duruşma): En uzun aşamadır. Tanıklar dinlenir, kurumlara müzekkere yazılır, pedagog raporu (SİR Raporu) alınır, mali durum araştırması yapılır.
- Sözlü Yargılama ve Karar: Hakim boşanmaya ve ferilerine karar verir.
Süre: Bursa Adliyesi'ndeki yoğunluğa göre, iyi takip edilen bir dava yerel mahkemede ortalama 1.5 - 2 yıl sürmektedir. Karar istinafa giderse süreç uzayabilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Boşanma davası açtım, eşim malları kaçırıyor ne yapmalıyım?
Mal paylaşımı davası boşanma davasından ayrı açılır (veya talep edilir). Bu davada mahkemeden, eşinizin üzerine kayıtlı gayrimenkul ve araçlara "İhtiyati Tedbir" konulmasını isteyebilirsiniz. Böylece dava bitene kadar malların satılmasını engellersiniz.
2. Anlaşmalı boşanmadan vazgeçip çekişmeliye dönebilir miyim?
Evet. Anlaşmalı boşanma duruşmasında hakim önünde "Vazgeçtim, boşanmak istemiyorum" veya "Şartları kabul etmiyorum" derseniz, dava otomatik olarak çekişmeli boşanma davasına dönüşür.
3. Çocuğumu bana göstermiyor, ne yapabilirim?
Mahkemenin belirlediği "Kişisel İlişki" günlerinde çocuğu görebilirsiniz. Eğer göstermiyorsa, "Çocuk Teslimi" (Eski adıyla icra yoluyla görme) için Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü'ne başvurarak uzman eşliğinde çocuğu görebilirsiniz. Göstermemekte ısrar eden ebeveyn velayeti kaybedebilir.
Sonuç: Bursa Boşanma Avukatı İle Haklarınızı Koruyun
Çekişmeli boşanma davası, sadece bir ayrılık değil; gelecekteki ekonomik hayatınızın ve çocuklarınızla ilişkinizin belirlendiği stratejik bir süreçtir.
- Dilekçede yazılmayan bir olay sonradan anlatılamaz (İddianın genişletilmesi yasağı).
- Tanıkların doğru seçilmesi ve soruların doğru sorulması davanın kaderini değiştirir.
- Mal rejiminde zamanaşımı süreleri hak kaybına yol açabilir.
Bursa ve Osmangazi bölgesinde Aile Hukuku alanındaki tecrübesiyle Avukat Ersin Doğan Hukuk Bürosu; sürecin psikolojik ağırlığını sizin yerinize sırtlanarak, haklarınızı (nafaka, tazminat, velayet, mal paylaşımı) en üst düzeyde korumak için titizlikle çalışmaktadır.
Boşanma kararı aldınız ve ne yapacağınızı bilmiyor musunuz? Yol haritası için bize ulaşın.